Hubyar Köyü Hubyar Sultan tarafından kurulmuştur. İlk zamanlar Tekriye (Değeryer) ‘ e bağlı bir mezra durumundadır. Bu dönemlerde Hubyar Köyünün ismi Gürgen çukuru Mezrası olarak geçmektedir.

Hubyar Köyü Hubyar Köyü Hubyar Sultan tarafından kurulmuştur. İlk zamanlar Tekriye (Değeryer) ‘ e bağlı bir mezra durumundadır. Bu dönemlerde Hubyar Köyünün ismi Gürgen çukuru Mezrası olarak geçmektedir. Daha sonraları Tekke ismiyle anıldığı ve belgelerde bu şekilde yer aldığı görülmektedir. Daha sonraları Köyün ismi kurucusu ile birlikte anılmaya başlar ve “Hubyar Köyü” ismini alır. Bu durum 1950 li yıllara kadar devam eder . Bu tarihlerde tüm Türkiye de uygulanan ve mevcut yer isimlerinin değiştirildiği dönemlerde Hubyar Köyünün ismi “Uzunbelen” olarak değiştirilmiştir. 1980 li yıllara kadar köy bu isimle anılıyor. Fakat 1980 li yıllarda Köylülerin talebi ile köy tekrar “Hubyar Köyü” ismine kavuşmuştur. Halen bu isimle anılmaktadır. Hubyar Köyü Türbenin bulunduğu Tekke mh birlikte, Bekülü ,Kızılarmut, Kamıççek – Köroğlu ,Teketamı , Şalakhasanğil , Selimğil , Karağözğil , İdilliğil , Hasanğil ,Çellatğil, Alibağğil ,Lüleğil Karipğil , İmzağil , Deli Ahmetgil , Ahmetkagıl Üsübagğil , Yeni mahalle diye adlandırılan mezralardan oluşmaktadır. Hubyar Köyü ilk yerleşimin oluşmaya başladığı 13. Yüz yıldan ve resmi belgeye yansıdığı 1530 yılından 1970 yılına kadar Doğanşar (Tozanlı-İpsile) a bağlı bir köy olarak kalmıştır. Bu dönemlerde Doğanşar la birlikte bazen Tokat , bazen Sivas iline bağlanmıştır. 1872 yılında Hafik ‘ in ilçe olmasıyla birlikte Hubyar Köyü de Doğanşar la birlikte Hafik' e bağlanmıştır. 1980 li yıllarda Hubyar Köyü ulaşım ve benzeri sebeplerden dolayı halkın talebiyle Tokat- Almus ilçesine bağlanmıştır. Yazları Tekeli Dağı'nın eteklerinde bulunan Tekeli Yaylası'na çıkan Hubyarlılar son baharın başında Tekke'ye geri dönmektedirler. Çok eski dönemlerde ise sonbahardan sonra kış mevsiminin yavaş yavaş soğuk yüzünü göstermesi ile Tekke'nin üstünde bulunan bir çok aile hem hayvanlarını koyacak yerlerin genişliği hem de daha ılıman olması nedeniyle daha aşağılarda bulunan Öyekler isimli mezralara taşınmaktaydılar. Bu durum ortalama 100 – 150 yıl kadar sürdürten sonra 1800'lü yılların başından itibaren Öyekler'e taşınan aileler ilkbaharla birlikte havaların ısınmasının ardından artık Tekke mahallesine taşınmayıp direk Tekeli Yaylası'na göçer oldular. Böylece Öyekler denilen mezraların tamamen yerleşim yeri oluş durumu ortaya çıktı. Bu durum, Hubyarlıların, Orta Asya Türklerinin tipik bir özelliği olan konar göçerliği hâlen taşıdığını göstermektedir Hubyarlıların nüfuslarının hızla çoğalması sebebiyle bir çok aile arazi sorunu yaşamaya başladılar bu durumda zamanla geçim sorununu ortaya çıkardı. 1750'li yıllardan başlayarak bir çok aile Tokat, Sivas, Yozgat, Amasya, Çorum gibi Hubyar taliplerinin bulunduğu köylere göçerek hem taliplere dedelik yapmaya başladılar hem de tarım ve hayvancılık için daha geniş imkanlara sahip oldular. Hâlen bir çok ilde Hubyar'dan gitmiş dede nüfusu bulunmaktadır. Coğrafi Yapı: Hubyar Köyü , Orta Karadeniz ile İç Anadolu bölgesi sınırında , 40-41 kuzey paralelleri ile 37 doğu meridyenleri arasında kalmaktadır. Hubyar Köyü yörenin en yüksek dağı ( 2640 m .) olan Tekeli dağı (Dokuzlar) eteklerinde bulunmaktadır. Köy Tokat-Almus ilçesine bağlıdır. Hubyar Köyü bağlı bulunduğu Almus ilçesine 80 km , Tokat Merkeze ise 115 km uzaklıktadır. Dağlık bir bölgedir. Bölge Eosen (ef) devrinde oluşmuştur. Ana kaya büyük oranda Flis ve Gredir. Toprak orta tekstürde, % 50 den fazla taşlı kahverengi orman toprağı tipindedir. Hubyar Köyü arazisinin genelinde fizyolojik ve mutlak derinlik mevcut değildir. (0- 30 cm ) . Bölgenin genelinde meyil % 60 ın üzerinde olup sarp arazidir. Bölgenin ortalama yüksekliği 2.000 m dir. Bölge örtülü bulunmayıp, çok şiddetli yüzey erozyonu mevcuttur. Bölgeye en yakın 608 m rakımlı Tokat meteoroloji İstasyonunun verilerine göre enterpole edilmeden Yıllık ortalama yağış : 442,4 mm , Yıllık en düşük sıcaklık : -23,4 C , Yıllık ortalama en yüksek sıcaklık : 18,7 C ve Yıllık ortalama sıcaklık 12,4 C dir. Bölge oldukça kırsaldır. Bitki örtüsü olarak eskilerden oldukça fazla olduğu anlaşılan ormanlardan günümüzde eser kalmamıştır. Birçok sebeplerden dolayı ormanlık çam ve meşelik alanlar kesilerek yok edilmiştir. Bugünlerde Çam alanı olarak adlandırılan veya çamlığın öyek diye isimlendirilen bölgelerde bir veya iki çam ağacına ancak rastlanmaktadır.Tekke' de Kutsal Gürgen Çukuru ormanı kutsallığından dolayı muhafaza edilmiştir. Bekülü mezrasının yamacında bulunan ormanlık bölge Hubyar Köyünün en büyük ormanlık bölgelerinden birisidir ve Kutsal Hubyar Camı bulunmaktadır . Ayrıca Bekülü mezrasının üst kısımlarında yine ormanlık alanlar mevcuttur. Kızılarmut bölgesinde ve öyekler mezralarının bir kısımlarında kısmen küçük ormancıklar bulunmaktadır. Bugüne kadar başka yerde bir örneğine rastlanmayan sadece Tekeli yaylasında yetişen tuçça çiçeği vardır.( Mis kokulu beş santim boyunda tepesinde mor çiçekleri olan su kenarında yetişen bir çiçektir.) Hubyar Köyü mezralarında Elma, Armut, Çördük , Aluc , Erik, Ceviz, Fındık v.b meyve ağaçları bulunmakta ve yörede bol miktarda kuşburnu ağacı bulunmaktadır. Bölgede ayrıca bozkıra hakim bölgelerde kendiliğinden yetişen Keven otu yetişir ki, erozyonu önlemesi bakımından önemlidir. Ayrıca yenebilen otlardan madımak, yemlik, efelik, kuzukulağı, kömeç, v.b isimlerini tam olarak sayamadığımız birçok ot çeşidi yetişmektedir. Hubyar Köyü Dağlarında ve Ormanlarında Yaban Hayvanları olarak Kuşlardan; Kartal, şahin, doğan, atmaca, karga, kırlangıç, saksağan, serçe, üveyik, gügük, baykuş, bıldırcın, keklik, akbaba, sığırcık, güvercin, ağaçkakan Sürüngenlerden ; Yılan, kertenkele, salyangoz, Diğer Hayvanlardan; Ayı, Kurt, Domuz, Tilki, Tavşan, Sansar, Gelincik ( gelenü Tekeli yaylası ), Keskü, Kirpi, Kaplumbağa, Fare, Köstebek, Kurbağa bulunmaktadır. Tarihi yerler : Hubyar türbesi , tarihi mezarlar ( tekke mh ) Bekdede , Türk kültürünü yansıtmayan eski çağlardan mezarlar , eski köy evi ( Bekülü mh. ) Yer altına kümbet mahsenler ( Öyekler mh) Yedi koyunu sığdığı yer , koç kayası mağrası , düzlükler meydan , seküler ,barşut ( Tekeli yaylası ) ve bir çok doğal oluşum yerleri kapulu kaya doğal magralar vb.leri vardır. Ziyaret yerleri : Hubyar Türbesi Hubyar Çamı Hubyar'ın atının ayğının izi Hubyar Degirmeni Hubyar'ın Sokusu (2 adet ) Dokuzlar ,Hasan ve Hüseyin Abdal türbesi ,Sersem ,Yedi koyun sığdığı yer ,Gönül ana , Hubyar' ın Yedi Kızının Türbesi, Göz Cöferliği, Dermağu Dede,Öksürük Dede ,Argulu Baba,Kenan Şeyh türbesi ,Gürgen Çukuru (Hubyar Kapısı ) ,Çermik (Köroğlu) Hubyar Abdal birlik Cemevi , Ürferlik , Çifte Gözler Fırkıllı Evliya Hubyar' ın Kurbancısının Mezarı Çetirez, Ağ Cöferlik ,Zor Taşı ,Mıhlı ,Yürek Dede ,Asa pınarı , Bek Dede, Yağlaş Dede, Ağca Dede , İsmail Dede, Kara evliya ,Çermik (Hubyar Değirmeninin üst tarafı ) Sosyo Ekonomik yapı : Hubyar Köyünün Anadolu' da bulunan önemli İnanç Merkezlerinden birisi olması sebebiyle özellikle yaz aylarında günü birlik ve yatılı ziyaretçilerin akınına uğramaktadır. Hubyar Sultan Dergahına kurbanlar lığlanmakta, adaklar adanmakta ve ziyaretler yapılmaktadır. Hubyar Köylülerinin geçim kaynağı genelde küçük baş hayvancılıktır. Hayvancılığa yönelik tarım yapılmaktadır. Bölgede binbir çeşit çiçek olmasına rağmen arıcılık yok denecek kadar azdır. Bir iki aile sadece kendi ihtiyaçları için arıcılık yapmaktadırlar. Hubyarlılar eskilerden KİL ticareti ile uğraşırlarmış. Dedelikten elde edilen Hakkullah da Dedelerin hayatlarını sürdürmelerinde ettirmelerinde önemli yer tutmuştur. Ulaşım: 1) Tokat –Almus –Tozanlı deresi yoluyla 2) Sivas – Hafik yoluyla 3) Sivas - Doğanşar yoluyla olmaktadır. Hubyar köyüne Tokat' dan özellikle yaz aylarında her gün, günde bir defa minibüs seferi yapılmaktadır. Nüfus bilgileri : 1455-1485 YILLARINA AİT BELGE: 1455-Karye-i DEĞERYER Mustafa veled-i Musa 1485-Karye-i DEĞERYER Yar Ahmed veled-i Mustafa II. 1520 YILINA AİT BELGE: 1520-Karye-i DEĞERYER, tâbî-i Tozanlu. Hubyar veled-i Yar Ahmed IV.1574 YILINA AİT BELGE: 1574-Karye-i DEĞERYER, tâbî-i Tozanlu Zemin-i GÜRGENÇUKURU, der tasarruf-ı HUBYAR DERVİŞ ehl-i el-reâyâ kimesne olub baltası ile feth edip, Allah rızası için ma'mur etmiş 30 kilelik yerdir. Girü vech-i meşruh üzere zaviyelik üezere hududu ber mûceb-i huccet-i şer'iye mukerrer mezbûr Hubyar Derviş mutasarrıfdır. Mustafa veled-i Hubyar Derviş, Cafer veled-i Ali ve Erdoğan birader-i... “ Gürgençukuru Hubyar Derviş'in elindedir. Bu zât-ı muhterem, baltası ile yer açıp, Allah rızası için bir tekye inşa etmiş, 30 kilelik yerdir. Gerisi ise belirtilmiş olduğu gibi tekyelik üzere ve yasal belgelerle tescilli olup, adı geçen Hubyar Derviş'in mülküdür. Derviş Hubyar oğlu Mustafa, Ali oğlu Cafer ve Cafer'in kardeşi Erdoğan .” Elimizdeki bu belge 1841 yılına ait olup Hubyar Köyünde bulunan aile reislerini ve bu ailelerin sahip oldukları mal varlıklarını ifade etmektedir Ekili tarla: 236 dönüm Ekinsiz tarla: 253 dönüm Sağmal koyun: 159 baş Kısır koyun: 58 baş Sağmal keçi: 430 baş Kısır keçi: 373 baş Kuzu: 155 baş Oğlak: 345 baş Sağmal inek: 98 baş Kısır inek: 20 baş Düve: 38 baş Tosun: 24 baş Döllü kısrak: 5 baş Erkek merkep: 1 baş Katır: 58 baş Arı kovanı: 1 adet Hubyar köyünde – hanenin toplam 489 dönüm arazisi bulunmakta. Bunun 236 dönümü ekilirken geriye kalan 253 dönüm arazinin ekilmediği dikkati çekmektedir. Köyde arıcılık yok denecek vaziyettedir. Köyde kısır koyun, keçi ve ineklerin fazla olduğu görülmekte. Bunun sebebi geliri az göstermek olabilir. Beş baş döllü kısrak ile bir baş erkek merkebin bulunduğu köyümüzde 58 katır bulunmaktadır. Tozanlı'nın diğer köylerinde döllü merkepten 15 kuruş, döllü kısraktan 40 kuruş gelir hesaplayan yetkililer, Hubyar'da bulunan katırların her biri için 250 kuruş gelir hesaplamışlardır. Böyle bir durum katırlarla taşımacılık yapıldığını ifade etmektedir. Yörenin konumu ve bölgenin geçmişte ormanlık olduğu düşünüldüğünde Tokat ve Sivas'a odun taşımacılığı yapıldığını söyleyebiliriz. 2- 1850 yılına ait olduğu bilinen bir tarihte ise köyde bulunan Erkek Nüfus sayılmıştır. Buna göre; Hubyar Köyünde 13 Yaşına kadar 75 Erkek 13-30 yaş arası 39 Erkek 30-40 yaş arası 24 Erkek 40 yaş ve üzeri 34 Erkek Toplam 172 Erkek Askerde olan yok. Dışarıda olan yok. Bu verilerden yola çıkarak bu dönemde evli olan erkek sayısının yaklaşık 85 kişi olduğu , bu 85 kişinin erkek çocuklarının burada yazılı olması sebebiyle geriye kız çocuklarının ve eşlerinin sayısını tahmin edersek tüm nüfusu aşağı yukarı bulmuş oluruz. Bu da 85 evli erkeğin 85 karısı ve kız çocuk nüfusunun erkek çocuk nüfusundan her zaman fazla olduğunu dikkate alırsak 100 civarında kız çocuğun olduğuna ulaşabiliriz. Ve toplam bu tarihte Hubyar Köyünde 357 civarlarında bir nüfusun olduğunu düşünmek oldukça gerçekçidir. Erkek Nüfus 172 Kadın Nüfus 185 Tahmini Toplam Nüfus 357 YIL KADIN ERKEK TOPLAM 1915 255 240 495 1935 827 1946 885 1950 825 1955 502 430 932 1960 561 451 1.012 1965 590 528 1.118 1975 1980 465 351 816 1985 309 258 567 1990 197 141 338 1997 161 1999 338 Hubyar Köyünde seçim sonuçları ; (2) 1961 Milletvekili AP CHP CKMP YTP 70 3 4 260 1965 Milletvekili AP CHP CKMP MP TİP YTP 325 0 0 1 0 3 Dipnotlar: 1- Hubyar Vakfı 2- Devlet istatistik Enstitüsü - Ankara 3- D.İ.E – Ankara4- Ali Kenanoğlu, 5- Fikri Karaman Hubyar Vakfı